Madencilik faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için takip edilmesi gereken uzun bir süreç bulunmaktadır. Madenci ruhsat aşamalarını takip etmenin yanında madencilik faaliyetleri için ayrıca çeşitli izinler de almak zorundadır. Bunlar; madenin bulunduğu arazinin yapısına göre alınması gereken izin(ler), gayrısıhhi müessese izni, Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED)101, 2018/8 sayılı 11.09.2018 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelge’ sinde düzenlenen izin102 ve mülkiyet iznidir. Nihayetinde, işletme izni ise MadK’nda; “bir madenin işletmeye alınabilmesi için izin” şeklinde tanımlanmıştır104. Fakat bu tanımdan işletme izninin yukarıda sayılan birçok izinden bir tanesi olduğu çıkarımı yapılmamalıdır. İşletme izni; müracaat, arama ruhsatı dönemi, işletme ruhsatı dönemi gibi tüm aşamalara yayılan bu izinler tamamlandıktan sonra idare tarafından madenciye verilmektedir ve madencilik faaliyetlerine başlamanın önünde herhangi bir engel kalmadığını belirtmektedir.
MadK m. 7’de düzenlenen bu izinlerin 3 yıl içerisinde alınması gerekmektedir106. Fakat görüldüğü üzere ortada alınması gereken pek çok izin bulunmaktadır. Bu sebeple doktrinde bu izinlerin sınıflandırılması yoluna gidilmiştir. Genellikle kullanılan sınıflandırma ise müracaat aşaması izinleri – arama ruhsatı izinleri – işletme ruhsatı izinleridir107. Müracaat aşamasına ilişkin izinler, arama ruhsatı başvurusundan sonra alınması gereken izinlerdir. Eğer başvuru yapılan alan MadY m. 104/3’te sayılan sahalardan birisiyle çakışıyorsa ilgili kurumdan izin alınması şarttır. Arama ruhsatı ile işletme ruhsatı döneminde ortak olan bazı izinler vardır. Bunlar; ÇED izinleri, imar izinleri, orman izni gibi izinlerdir108. Bununla birlikte sadece işletme dönemine has olan izinler de bulunmaktadır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı izni bunlardan birisidir.
Madencilik faaliyetlerine uygulanmaması gerektiği halde uygulanılmakta ısrar edilen bir diğer izin prosedürü ise 2018/8 sayılı 11.09.2018 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde düzenlenen izindir. Fakat öncelikle bunun öncülü olan 2012/15 sayılı 16.06.2012 tarihli Başbakanlık Genelgesi’nden bahsetmek gerekmektedir. Her iki genelgenin de ortak konusu; kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait şirketlerin mülkiyetlerinde bulunan taşınmazlarla ilgili herhangi bir tasarruf (satış, kira, irtifak, takas, tahsis, devir ve benzeri) yapılacağı zaman yürütme organından izin alınmasıdır. İlk bakışta bu genelgenin madenler bir taşınmaz olmadığı için konuyla alakalı olmadığı düşünülebilir. Fakat MAPEG bu konuda farklı düşünmekte ve her maden arama ve işletme ruhsatı için bu iznin alınmasını istemektedir.
Söz konusu bu genelgeler ile maden mevzuatında düzenlenmeyen bir izin ihdas edilmiştir111. MadK m. 7/1-son cümleye göre ise “bu Kanun dışında madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak yapılacak her türlü kısıtlama ancak kanun ile” düzenlenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bir genelge ile maden ruhsatlarına kısıtlama getirilemez. Bu sebeple söz konusu genelgenin yürütmesinin durdurulması için Danıştay’a gidilmiştir. Genelge önce Danıştay 8. Dairesi’nin 11.11.2015 tarihli 2014/7883 E. sayılı kararı, nihai olarak ise Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nun 27.04.2016 gün ve 2016/98 E., 2016/98 K. sayılı kararıyla hukuka aykırı bulunmuş ve yürütmesi durdurulmuştur. Ancak yine de 2018/8 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’yle benzer bir düzenlemeye gidilmiştir.
Son olarak şunu belirtmek gerekir ki, işletme izni işletme ruhsatının tamamlayıcısıdır ve ruhsattan doğan hakların kullanılmasının önündeki tüm engelleri kaldırmaktadır. Ancak işletme izni ile birlikte bu haklar (bir sonraki başlıkta detayları anlatılacaktır) işlevsel hale gelmektedir. Bundan dolayı henüz işletme izni alınmamış bir işletme ruhsatı maden ipoteğine konu olamamaktadır. Fakat izin alınacak idarelerin öngörülemeyen davranışları sebebiyle madenci bu durumdan genellikle zararlı çıkan taraf olmaktadır. Örneğin, aynı alanda bir baraj planlaması olduğu için madencinin almış olduğu bütün izinler ve ruhsatlar geri çevrilebilmekte ve henüz işletme izni alınmadığı için kendisine herhangi bir tazminat da ödenmemektedir. Oysaki ruhsattan doğan hakların işletme ruhsatı alınması ile kazanılmış olduğu kabul edilirse112 madenci tazminatına kavuşacak ve herhangi bir zararı olmayacaktır. Bu durumun bir başka çözümü ise, önceki başlıklarda da belirtildiği üzere alınacak izinlerin işletme ruhsatının ön şartı sayılması veya ruhsatların söz konusu izinler alınmış bir şekilde ihaleye çıkarılmasıdır113. Bu yönde bir düzenleme ülke yer altı kaynaklarının en verimli şekilde kullanılabilmesine de hizmet edecektir.
#MadencilikFaaliyetleri #MadencilikRuhsatı #Madencilikİzinleri #AramaRuhsatı #İşletmeRuhsatı #İşletmeİzni #ÇEDİzni #Gayrısıhhiİzin #Mülkiyetİzni #İmarİzni #Ormanİzni #İşyeriİzni #ÇEDDeğerlendirmesi #MadenYatırımı #RuhsatBaşvurusu #İşletmeSüreci #RuhsatAşamaları #Madenİzni #İzinProsedürü #MadencilikGenelgesi #2018SayılıGenelge #İdariİzinler #RuhsatTamamlayıcı #Madenİpoteki #MadenHakkı #MadenYasağı #RuhsatGeriÇevirme #İşletmeİznininKazanılması #İzinSınıflandırması #İzinTürleri #Aramaİzni #Madenİşletmeİzni #RuhsatSüreci #MadenİşletmeProjesi #MadenİşletmePlanı #MadencilikKanunu #MadK #MadenMevzuatı #MadenSahasıİzni #MadenSertifikası #Ruhsatİptali #İşletmeİzniAlımı #MadenFaaliyetleri #Madenİşletme #MadenSahası #İzinAlmaSüreci #MadencilikBaşvurusu #ÇEDProsedürü #GayrısıhhiMüessese #İmarProjesi #MadenKanunu #MadenRuhsatıİptali #RuhsatBaşvuruSüreci #MadenDüzenlemesi #Yatırımİzni #RuhsatVerme #MadenYatırımları #İşletmeProjesi #MadenYatırımPlanı #RuhsatVermeSüreci #İdareİzinleri #MadenDesteği #YatırımRuhsatı #İzinProsedürleri #MadencilikSüreci #İşletmeRuhsatıİzni #ÇEDYönetmeliği #Madenİşletmeİznini #İşletmeRuhsatıProjesi #Ruhsatİzni #MadenKapsamı #MadencilikYatırımı #AramaİzniProsedürü #MadenEtkisi #İşletmeRuhsatıŞartları #MadencilikİzinProsedürü #MadenProjesi #İşletmeİzniBaşvurusu #MadenYatırımlarıPlanı #İzinBelgesi #MadencilikÇED #RuhsatDüzenleme #MadenİşletmeYatırımı #RuhsatYönetmeliği #MadenKapsamlıİzin #MadenKullanımİzni