Madencilik faaliyetleri yüksek mühendislik gerektiren bir iş koludur. Cevherin varlığı, yoğunluğu, çıkarılma usulü, zenginleştirilmesi gibi hususlar bilimsel yöntemlerle tespit edilmelidir. Madenci bütün bunları içeren bir proje çalışmasında bulunmalı ve bunu idareye sunmalıdır. Ayrıca madenin ekonomik olarak işletilme takvimi ve satış rejiminin de önceden planlanması gerekmektedir. Madencilik sektöründe yapılan bu çalışmaya maden işletme projesi denilmektedir.
İşletme projesi tabiri MadK’nda pek çok defa kullanılmakla birlikte tanımı yapılmamıştır. Bununla birlikte maden arama projesi ve proje tanımlarına rastlanmaktadır. Nihayet işletme projesi ise MadY m. 4/1-kk’da; “rezervi üç boyutlu olarak belirlenen bir maden yatağındaki madeni, bir termin planı dahilinde, teknolojik ve ekonomik olarak işletilmesi ile çevresel önlemleri alarak madenin kapanma sonrası rehabilitasyon planlamasını içeren Ek-14’de yer alan temel ve detay mühendislik projesi” şeklinde tarif edilmiştir.
Sonraki bölümde üretim sahasının alt yapı durumu, projenin yaratacağı istihdam, arazi için alınacak izin ve üretim için alınacak diğer izinlerden bahsedilecektir. Alınacak bu izinler “işletme izni” başlığı altında inceleneceği için burada detaylı anlatılmayacaktır. İşletme projesinin bu kısmında değinilecek son husus ise, o sahada geçmiş dönemlerde yapılmış olan çalışmalardır.
Dördüncü bölümde projenin teknik yönü anlatılmaktadır. Bu bağlamda burada maden yatağı ve rezerv-kaynak bilgileri, rezerv tespit yöntemleri, işletme yöntemi vb. konulara değinilmektedir. Bir diğer bölüm olan beşinci bölüm ise, madencilik faaliyetlerinin çevre ile uyumu konusuna ayrılmıştır. Hem madencilik faaliyetleri esnasında hem de faaliyet bittikten sonra çevreye minimum zarar verilmesi amaçlanmaktadır.
Altıncı bölümde projenin mali boyutu ele alınmaktadır. Burada, planlanan finansman kaynakları (ki maden ipoteği de bunlardan birisidir), üretim maliyeti, yatırım tutarı, üretilecek cevherin pazar ve satış fiyatı gibi konular incelenmektedir. Yedinci ve son bölümde ise, işletme dönemindeki gelir ve gider tahminleri ortaya konularak proje sonlandırılmaktadır.
MadK m. 24/1’e göre işletme projesi yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından hazırlanıp arama dönemi sonuna kadar idareye sunulur. Projede eksiklikler bulunması halinde madenciye belirli süreler 20 verilerek bunların giderilmesi istenir. Aksi halde para cezası, ruhsat başvurusunun reddi veya eğer aykırılık işletme döneminde ortaya çıkmışsa ruhsatın iptaline varan yaptırımlar uygulanır.
İşletme projesi, yukarıda verilen detaylardan da anlaşılacağı üzere, işletme ruhsatından doğan hakların içeriğini belirlemektedir. Bu bağlamda ruhsat ile proje bir bütündür, madenci projedeki yetkilerle sınırlıdır84. İşletme ruhsatının devir veya ipotek sırasında değer tespiti yapılırken işletme projesi dikkate alınmaktadır. Projede beyan edilen ve üzerine işletme ruhsatı düzenlenen görünür rezerv ruhsat değerinin tespitinde temel unsurdur. Ayrıca belirtmek gerekirse işletme projesi, işletme faaliyet raporları ve madenci tarafından idareye sunulan bilumum diğer belgeler MadK m. 10’a göre85 aksi ispat edilinceye kadar doğru kabul edilmektedir. Bu da işletme projesinin değer tespit makamları önünde güvenilirliğini arttırmaktadır.
#madencilikmühendisliği #cevheranalizi #madenyoğunluğu #madenprojeplanlaması #madençıkarmateknolojisi #çevreselrehabilitasyon #madenraporlama #madenprojeonayı #MadencilikYönetmeliği #madenaltyapı #madensatışplanı #madenzamanlama #madenizinleri #madenfaaliyetizni #madentarihçesi #rezervanalizi #madenterminplanı #madenkapatmaplanı #madençevreyönetimi #üretimfinansmanı #madenyatırımplanı #cevherpazarlama #işletmeprojefinansmanı #madensermayeplanı #madenpazarlaması #madenruhdeğerlendirmesi #madenfaaliyetraporu #madenraporlamasistemi #madenprojesinibilimi #madenprojesimühendisliği #işletmeprojegüvenilirliği #madenprojeyatırımı